13. Cuma neden uğursuz gün olarak kabul görür? Ayın 13. gününün cumaya denk gelmesi ne anlama gelir? Bu gibi soruların yanıtlarını ve 13. Cuma hakkında diğer merak edilenleri sizler için derledik.
Bilindiği üzere 13 sayısı Hristiyan inanışında kötü şansa işarettir. Bazı otellerde 13 numaralı oda bulunmaz ve asansör katları numaralandırılırken 13. katı yazmak tercih edilmez. Bu uğursuz sayı, bir de cuma günüyle birleştiğinde yılın en korkunç gününü meydana getirirler! Peki, 13. Cuma’nın bu kötü şöhreti nereden geliyor? Gelin birlikte söz konusu batıl inancın izlerini takip edelim.
Neden 13 sayısı?
Yalnızca Hristiyanlık’ta değil, birçok farklı din ve kültürde 13 sayısı önemli:
- Pagan toplumlarda, ayın döngüsünü tamamlaması sebebiyle 12 sayısı kusursuzluğu ve eksiksizliği temsil ediyordu. 13, ulaşılamaz/erişilemez bir sayıydı.
- İskandinav mitolojisinde Loki, 12 Tanrının bulunduğu eğlenceye 13. Tanrı olarak girer ve onların huzurunu kaçırır. Ortaya çıkan karmaşada bir Tanrının hayatını kaybeder.
- Hellen mitolojisinde Tanrılar dağı Olympos’ta 12 Tanrı oturur. 13 sayısı kutsaldır ve bu sayıya ulaşılamaz.
- İsa’nın Romalı askerler tarafından tutuklanmadan önce havarileriyle yediği son akşam yemeğinde 13 havari bulunuyor. Bugün hâlâ, 13 kişilik bir yemek masasından ilk kalkan kişinin, 13 kişi arasında ilk ölecek kişi olacağına dair bir inanç var.
- Bazıları; Fatih’in İstanbul’u fethettiği sene olan 1453 sayısını oluşturan rakamların 13 ettiğini ve bu yüzden Hristiyanlık’ta 13’ün uğursuz olabileceğini öne sürse de bu bilgi gerçeği yansıtmaz.
Bunlar gibi daha pek çok örnek bulunsa da ne yazık ki 13’ün neden uğursuz sayı olduğunu bilemiyoruz. Bildiğimiz tek şey, 13’ün eskiçağdan günümüze kadar bütün uğursuzluğunu koruyarak gelebilmeyi başardığı.
Neden cuma günü?
Bilindiği üzere cuma günü, İslam inancında kutsal gün olarak bilinir. Aslında Hristiyanlık’ta da durum farklı değil. İsa Mesih’in bir cuma günü çarmıha gerilmiş olması, Hristiyanlar arasında cumanın kutsal olarak kabul görmesine yol açmış. Belki de bu yüzden 13. Cuma Hristiyan inanışında korkunç bir gün olarak görülüyor. Başka bir görüşe göre de Âdem ve Havva, yasak elmayı yiyip cennetten kovulduklarında günlerden cumaydı. Her hâlükârda, cuma gününün dinler tarihinde önemli bir yeri olduğunu biliyoruz. İşte cuma gününün kutsallığına dair bazı örnekler:
- Doğu Ortodoks Kilisesi, çarşamba günlerine ek olarak cuma günlerini de oruçlu saymaya devam ediyor.
- Güney Asya ve Güneydoğu Asya yerel halk dinlerinde cumaları kutsal gün. O gün Tanrıçalar için ayin düzenlenir. Hinduizm’de de cuma günü evli kadınlar Tanrıçalara tapınırlar.
- Bir Yahudi kültürü olan Şabat, cuma günü başlar ve bir gün devam eder.
- Hebridler’de (Batı İskoçya’daki adalar topluluğu) cuma günleri tohum ekmenin şans getireceğine inanılır.
13. Cuma Hangi Vakitlerde Gerçekleşiyor?
13. Cuma, bir yıl içerisinde en fazla 3 ve en az 1 kere olmak üzere yaşanıyor. İçinde bulunduğumuz 2020 senesinde 13. Cuma; kasım ayında, yani bugün gerçekleşiyor.
Şanslı Cuma
İtalya’da, dünyanın birçok yerinde kabul edilen inanışın aksine 13 sayısının şans getirdiğine inanılır. İtalya’da şanssız olduğu düşünülen sayıysa 17. Bunun sebebi çok ilginç. Latincede 17 sayısı, XVII şeklinde yazılıyor. Bu rakamların yerleri değiştirilerek kolay bir şekilde VIXI sözcüğü yazılabiliyor. Bu sözcüğün anlamı: “Yaşadım.” Yaşanacak günlerimi tükettim, yaşayacaklarımı yaşadım ve hayatım bitti anlamında…
Popüler Kültürde 13. Cuma
13 sayısının ve cuma gününün kökleri bu denli eskiye dayansa da bu kavramların birlikte kullanımları -bildiğimiz kadarıyla- yakın bir tarihe rastlıyor. NASA’nın projesi olan insanlı uzay gemisi Apollon 13 başarısızlığa uğramıştı. Bunun sebebi olarak ismindeki 13 sayısı öne sürüldü. Bunun yanı sıra insanlar 13. Cuma hakkında konuşarak ve tartışarak bunu bir popüler kültür malzemesi haline getirdiler.
13. Cuma (Film)
13. Cuma, aynı zamanda ABD yapımı korku temalı film serisi. Serinin başlangıç filmi 1980’de çekildi ve büyük ses getirdi. 13. Cuma’da, çocukken bir gölde boğulduğu söylenen Jason Voorhees adlı kurgu karakterin seri cinayetleri anlatılıyor. Bu film serisi eleştirmenler tarafından tam not almasa da dünya çapında beğenildi ve bazı sahneleri ikon haline geldi.
13. Cuma hakkında daha fazla bilgiye sahip olmak isterseniz buraya tıklayabilirsiniz.
Kaynak:
https://en.wikipedia.org/wiki/Friday_the_13th
https://en.wikipedia.org/wiki/Friday#Folklore
https://tr.wikipedia.org/wiki/13_(say%C4%B1)#Paganizmde_13
