Kış mevsimi yavaş yavaş soğuk yüzünü gösterirken ebeveynler de bebeklerinin ve çocuklarının bağışıklık sistemini güçlendirmenin yollarını arıyor. Üstelik anne babalar çoğu zaman, hangi vitamin ve mineral desteğine ihtiyaç olduğunun farkında olmadan doktor tavsiyesi dışında çocuklarına vitamin takviyesi yapabiliyor. Uzmanlar ise gereksiz ve yanlış vitamin kullanımları konusunda aileleri uyarıyor.
Anneler, bebeklerinin beslenmesi ve bağışıklık sisteminin güçlenmesi başta olmak üzere birçok konuda tedirginlik yaşayabiliyor. Üstelik bebeklerinin beslenme takibini yapmalarına rağmen çoğu zaman dışarıdan vitamin ve mineral desteği yapma ihtiyacı duyuyor. “Bebeğin bir eksiği olmasın” düşüncesi ise aileleri gereksiz ve yanlış vitamin kullanımına itebiliyor. Bilhassa anne sütüyle beslenen ve tüm vitamin ve mineral ihtiyacını anne sütünden karşılayan bebeklerde gereksiz takviyeler, çeşitli sıkıntıların yaşanmasına neden olabiliyor.
Bebekler kalsiyum, magnezyum, sodyum ve potasyuma ihtiyaç duyar
Erişkinlerin ve bebeklerin alacağı vitamin ve mineraller arasında herhangi bir fark yoktur. Fakat bebeklerin bazı mineralleri mutlaka alması gerekir. Bunların başında kalsiyum, magnezyum, sodyum ve potasyum gelir. Bu mineraller anne sütü veya biberon maması alan bebekler tarafından otomatik olarak kazanılır. Bu nedenle normal beslenen bebeklerde mineral eksikliği söz konusu değildir. Fakat şiddetli ishal gibi durumlarda böyle eksiklikler ortaya çıkabilir ve bu eksikliklerin giderilmesi gerekir. İshal gibi problemlerin dışında normal beslenme koşullarına sahip bebeklerde bu minerallerin eksikliğine sık rastlanmaz. Ancak yalnızca anne sütü alan bebeklere, anne sütünün demir bakımından fakir olması nedeniyle mutlaka dışarıdan demir takviyesi yapılmalıdır. Bu genellikle biberon mamalarına demir eklenerek yapılır. Anne sütü alan bebeklere ayrıca Sağlık Bakanlığı tarafından da idame dozunda demir verilir.
Yalnızca D vitamini takviyesi yapılmalıdır
0-1 yaş gurubu olarak adlandırılan bebekler için vitamin ihtiyacına karşılık olarak doktor onayı ile yalnızca D vitamini verilmesinin yeterli olduğunu söylemek mümkündür. Çünkü bebekler, diğer tüm vitaminleri yine beslenmesi sırasında doğal olarak alır. Diğer vitaminlerin hepsi, hasta takibi sırasında bir eksikliğinin olduğu düşünüldüğünde ve saptandığında verilir. Örneğin; B vitamini komplekslerinin eksikliğinde bebeğin ihtiyacı belirlenir ve bu eksikliği düzeltecek kadar vitamin takviyesine başlanır.
Her vitaminin kendi içinde bir görevi vardır
Vitaminlerin hepsi kendi başlarına önemli işlevlere sahiptir. D vitamini, kemik yapılarının tam ve normal olarak gelişmesi için gereklidir. B grubundaki vitaminler, vücudun, sinir sisteminin, hematolojik sistemin gelişmesi için elzemdir. C vitamini, vücutta birçok işlev için gerekli olduğu gibi, eksikliğinde skorbüt hastalığı oluşabilir. K vitamini, kanama sürecinde kan pıhtılaşmasına karşın gereklidir. A vitamini, göz ve cilt sağlığı için olmazsa olmazlardandır. E vitamini ise vücutta birçok kimyasal olayın yanı sıra üreme işlevi için önemlidir.
Aşırı dozda vitamin toksik etkilere yol açabilir
Vücut, gereğinden fazla kullanılan vitamini idrar ve dışkı ile vücuttan dışarı atar. Bu nedenle vitaminler vücutta herhangi bir birikime yol açmaz. Fakat yağda eriyen A, E, D, K gibi vitaminler fazla veya aşırı dozda alındığında vücutta birikerek toksik etkiler gösterebilir. Bu nedenle vitaminler yalnızca gerçekten ihtiyaç duyulduğunda ve vücutta eksiklikler tespit edildiğinde kullanılmalıdır. Gerekenden daha fazla verilen vitamin çocukları daha iyi duruma getirmez, aksine çocukların çeşitli sıkıntılar yaşamasına neden olur.
Vitamin ve mineraller hangi besinlerde bulunur?
D vitamini için en büyük kaynak güneştir. Bu nedenle çocuklar, D vitamininden faydalanabilmeleri için güneşin zararsız olduğu saatlerde dışarı çıkarılmalıdır. D vitamini ayrıca, yağda eriyen bir vitamin olmakla birlikte balık, süt ve yumurtada da bulunur. B vitamin grubunu, tahıllar, yağsız et, böbrek, yürek, beyin, karaciğer, yer fıstığı, tavuk, ceviz, yumurta, kepek ekmeği ve yağlı tohumlar içerir. C vitamini bilhassa meyve ve sebzelerde, K vitamini, koyu yeşil yapraklı sebzelerde bolca bulunmaktadır. E vitamini ise kuru yemişlerin sahip olduğu yağlarda yer alır.
*Değerli bilgileri için Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Süha Ünüvar’a teşekkürlerimizle…
